Atlas Chwastów
Chwasty — to czy dana roślina zostanie uznana za intruza, zależy wyłącznie od subiektywnego spojrzenia na nią. Rośliny zajmujące stanowiska, w których są niepożądane fachowo nazywa się agrofagami. Na ogół chwastami nazywane są rośliny, które rosnąc, zagłuszają uprawę, lub stanowią dla niej konkurencję w staraniach o składniki pokarmowe czy światło. To czy dana roślina zostanie nazwana chwastem, jest oceną subiektywną.
Może wpłynąć na niż wygląd, dla danego obserwatora nieestetyczny, ekspansywność — tu mianem chwasta może zostać również silnie rosnąca i zagłuszająca otoczenie uprawna roślina ozdobna. To, co dla jednych jest chwastem, dla innych może być cennym surowcem zielarskim, rośliną jadalną, ozdobną czy pożywieniem dla zwierząt. W Atlasie Chwastów przedstawiamy gatunki rosnące dziko, które najczęściej pojawiają się jako niepożądane w uprawach.
Perz właściwy Spis treści Nazwa tej trawy budzi dreszcz przerażenia u niejednego amatora wypielęgnowanych ogrodów.
Przetacznik kłosowy Spis treści Założenia ogrodowe, uzupełniane bylinami kwitnącymi, często są wzbogacane o przetacznik kłosowy.
Podagrycznik pospolity Spis treści Od wieków używany jako lek na podagrę, skąd zaczerpnął polską nazwę,
Pięciornik rozłogowy Spis treści Jak to bywa w przyrodzie, nie ma w niej rzeczy oczywistych.
Pięciornik gęsi Spis treści Pospolity na terenie całego kraju pięciornik gęsi należy do grupy roślin,
Babka zwyczajna Spis treści Eliptyczne liście o charakterystycznym, równoległym unerwieniu, zalewne niejednej osobie przykładano na
Babka lancetowata Spis treści Choć w Polsce występują w stanie dzikim, aż cztery gatunki pokrzyw,
Babka lancetowata (Plantago lanceolata) Spis treści Wąskie, ciemnozielone liście babki lancetowatej o charakterystycznym dla rodzaju,
Chaber bławatek Spis treści Postrzępione, charakterystyczne kwiatostany w kolorze nasyconego indygo są cenionym elementem letnich
Owies głuchy Spis treści Jednoroczna trawa bardzo podobna do znanego i uprawianego owsa siewnego, potrafiąca
Palusznik nitkowaty Spis treści Piaszczyste i ubogie w składniki pokarmowe ziemie, uchodzą za trudne do
jasnota różowa Spis treści Kanciasta, kilkucentymetrowa łodyga pokryta krótką szczecinką oraz liście podobne do pokrzywy,
Dymnica pospolita Spis treści Wiele roślin nazywanych pogardliwie chwastami poza swoją ciemną stroną — zanieczyszczaniem
Szczawik rożkowaty Spis treści Niewielkie kępki liści przypominających czterolistną koniczynkę mogą się prezentować bardzo atrakcyjnie.
Szarłat szorstki Spis treści Nazwa “chwast” dotyczy roślin rosnących w miejscach, w których szkodzą one
Iglica pospolita Spis treści Miejscami bywa uciążliwym chwastem, a gdzie indziej jest wysiewana specjalnie, jako
Chwasty jednoroczne
Chwasty jednoroczne, to rośliny, których cykl życiowy zamyka się w czasie jednego roku, od nasiona do nasiona. Wśród nich wyróżnia się chwasty jednoroczne jare — które kiełkują wiosną i w czasie jednego sezonu wegetacyjnego wyrastają z siewki w dojrzałą roślinę, zakwitają i wydają nasiona. W kolejnych latach cykl się powtarza. Chwasty jednoroczne ozime kiełkują jesienią i zimę spędzają pod śniegiem jako siewki. Wiosną dojrzewają, potem wydają nasiona i cykl, podobnie jak w przypadku roślin jarych, powtarza się rokrocznie. Wśród chwastów jednorocznych jest wiele roślin jednoliściennych — traw, ale również wiele gatunków dwuliściennych. Wśród jednoliściennych najczęściej spotykane są, między innymi:
Z kolei dwuliścienne często dekoracyjnie kwitną i potrafią ukrywać się w rabatach kwitnących roślin ozdobnych. Należą do nich, między innymi:
- mak polny
- chaber bławatek
- bodziszek drobny
- przetacznik kłosowaty
- koniczyny
Z uwagi na cykl życiowy chwasty jednoroczne są na ogół niezbyt trudne do wytępienia. Ich ekspansję skutecznie ograniczają zwykłe zabiegi pielęgnacyjne w ogrodzie, a także niedopuszczanie do zamknięcia cyklu życiowego i zawiązania nasion. Sprawa wygląda inaczej w przypadku chwastów bylinowych.
Chwasty bylinowe
Walka z ekspansywnymi bylinami porastającymi uprawy, czy to rolnicze, czy ozdobne nie jest prosta. Jeżeli w ogrodzie lub na polu pojawi się któryś z roślinnych intruzów, nie ma co liczyć na taryfę ulgową. Wśród chwastów bylinowych króluje wszędobylski perz właściwy. Ta silnie rosnąca, wieloletnia trawa rozmnaża się poprzez nasiona, a także wegetatywnie. W ziemi ukryte są jej mocne, twarde i trudne do wyrwania kłącza, które sprawnie i szybko przerastają ziemię, tworząc coraz to nowe kępy. Perz jest przeciwnikiem niezwykle trudnym. Pozbycie się go jest niemal niemożliwe, bo nawet najdrobniejsze fragmenty kłączy pozostałe w ziemi tworzą nowe rośliny. Nasiona tej trawy zachowują zdolność kiełkowania nawet przez 11 lat, a ona sama jest odporna na środki chemiczne. Innym uciążliwym chwastem — tym razem dwuliściennym jest podagrycznik pospolity. Podobnie jak perz rozmnaża się przez kłącza. Jednak te są bardzo kruche, więc przy mechanicznym usuwaniu ich fragmenty pozostają w ziemi, dając początek nowym roślinom. Pocieszającym może być fakt, że zarówno perz jak i podagrycznik są cennym surowcem zielarskim i wykazują wiele właściwości prozdrowotnych. Poza wymienionymi bardzo pospolitymi chwastami bylinowymi są:
- pięciornik rozłogowy
- pięciornik gęsi
- babka zwyczajna
- babka lancetowata
- pokrzywa zwyczajna
Chwasty — czym się charakteryzują
Wspólną cechą wszystkich roślin uznawanych za chwasty jest ich wysoka zdolność przetrwania w niekorzystnych warunkach. Najczęściej też rosną silnie, często kiełkują kiedy ziemia jeszcze jest zimna, co czyni je groźną konkurencją w walce o dostęp do światła. W przeciwieństwie do większości roślin uprawianych jako ozdobne czy użytkowe są bardzo odporne na choroby, szkodniki, a także środki chemiczne. Za najbardziej niebezpieczne uważane są chwasty gatunków ekspansywnych i silnie rosnących, ponieważ pobierają z gleby duże ilości składników odżywczych i wody, skutecznie ją wyjaławiając. Walka z tymi roślinnymi intruzami wymaga systematyczności i konsekwencji. Jeżeli ich zabraknie — pozostaje jedynie wykreślić ze słownika wyraz “chwast” i pokochać tych gości zza płotu — oczywiście z przymrużeniem oka.