Septorioza paskowana liści pszenicy: Jak ją rozpoznać i zwalczyć?
W świecie rolnictwa, septorioza paskowana liści pszenicy pojawia się jako jedno z głównych zagrożeń dla zdrowia i wydajności upraw. Stanowi to problem nie tylko dla rolników, ale i dla całego sektora związanego z produkcją zbożową, wpływając znacząco na jakość i ilość zbiorów. Septorioza, będąca chorobą grzybową, może prowadzić do poważnych strat, jeśli nie zostanie szybko zidentyfikowana i odpowiednio zwalczona. Nasze rosnące zrozumienie tej choroby daje nam jednak narzędzia, aby efektywnie jej przeciwdziałać.
W naszym artykule skupimy się przede wszystkim na dokładnym przedstawieniu, czym jest septorioza paskowana liści pszenicy, na jakie symptomy i objawy należy zwrócić szczególną uwagę, oraz jakie są główne przyczyny jej rozprzestrzeniania się. Następnie przejdziemy do omówienia skutecznych metod zwalczania septoriozy pszenicy, zwracając uwagę na nowoczesne i tradycyjne podejścia. Celem jest dostarczenie czytelnikom kompleksowego przeglądu zarówno teoretycznej jak i praktycznej wiedzy na temat tej choroby pszenicy, co umożliwi ich efektywne działanie na rzecz ochrony upraw przed jej negatywnymi skutkami.
Co to jest septorioza pszenicy?
Septorioza pszenicy, znana również jako septorioza paskowana liści pszenicy, to choroba grzybowa, która znacząco wpływa na uprawy zbóż, przede wszystkim pszenicy. Wywoływana jest przez grzyb Mycosphaerella graminicola, który atakuje rośliny w różnych fazach ich rozwoju. Choroba ta jest obecna na całym świecie i może powodować znaczne straty ekonomiczne.
Charakterystycznym objawem septoriozy są wydłużone, żółto-brunatne plamy na liściach, które z czasem stają się szare lub białe. Wokół plam często można zaobserwować ciemną obwódkę. Na liściach pszenżyta plamy mogą być bardziej wyraźne. Choroba rozwija się najintensywniej w temperaturach od 10 do 15°C, choć może występować w zakresie od 2 do 32°C. W chłodniejszych warunkach poniżej 7°C infekcje zwykle nie zachodzą.
Septorioza paskowana liści pszenicy może prowadzić do przedwczesnego obumierania liści, co wpływa negatywnie na zdolność roślin do fotosyntezy. To z kolei skutkuje słabszym odżywieniem roślin i mniejszą ilością oraz gorszą jakością ziarna. Straty w plonie mogą wynosić od 10 do nawet 40%. Choroba ta jest szczególnie groźna po porażeniu liści flagowych, co może dodatkowo osłabić rośliny.
Rozprzestrzenianie się choroby wspomagane jest przez zarodniki, które mogą być przenoszone przez wiatr lub krople deszczu. Występuje ona na liściach w różnych ich częściach, a pierwsze objawy można zauważyć już w fazie krzewienia roślin. Z czasem plamy na liściach zlewają się, tworząc większe obszary nekrotyczne, które ostatecznie prowadzą do obumierania liści.
Przyczyny i rozprzestrzenianie się choroby
Septorioza paskowana liści pszenicy jest chorobą głównie wywoływaną przez grzyby, które zimują w resztkach pożniwnych, zarówno w postaci piknidiów, jak i pseudotecji. Zimują także w okrywie owocowo-nasiennej porażonych ziarniaków zbóż oraz na siewkach porażonych jesienią. Wiosną, zarodniki konidialne, które formują się w piknidiach, rozpoczynają infekcję pszenicy i pszenżyta, a zakażenie z porażonego ziarna może nastąpić już w czasie kiełkowania. W trakcie wegetacji dochodzi do wielokrotnych infekcji wtórnych zarodnikami konidialnymi, które są przenoszone przez krople deszczu.
Warunki sprzyjające
Rozprzestrzenianie się septoriozy jest ułatwione przez ciepłe i wilgotne zimy, które sprzyjają zimowaniu patogenów w resztkach pożniwnych. Warunkiem wystąpienia silnego zakażenia jest utrzymywanie się wilgoci na liściach przez 3-6 godzin przy temperaturze 20-24ºC. W takich warunkach rozwój choroby następuje po 7–14 dniach inkubacji grzyba. Ostatnie tygodnie, które charakteryzują się częstymi i intensywnymi opadami, są szczególnie sprzyjające dla rozwoju choroby.
Formy przetrwalnikowe
Grzyby wywołujące septoriozę plew pszenicy zimują w resztkach pożniwnych w postaci piknidiów oraz w mniejszym stopniu w postaci pseudotecji i grzybni. Zarodniki konidialne i workowe, które wytworzone są na resztkach roślin, mogą przezimować i przyczynić się do dalszego rozwoju grzyba w kolejnym sezonie. Wiosną zarodniki septoriozy plew atakują uprawy pszenicy (ozimej lub jarej) i pszenżyta, co prowadzi do dalszego rozprzestrzeniania się choroby.
Symptomy i objawy septoriozy
Objawy na liściach: Początkowo na liściach pszenicy pojawiają się brunatnoszare plamy, które z czasem rozrastają się, obejmując większą część liścia. Te plamy mogą przybierać wydłużony kształt i z czasem ciemnieją, zmieniając barwę od żółtej do rudej, brunatnej lub brązowoczarnej. W miarę rozwoju choroby na powierzchni liści tworzą się nekrozy tkanek, co prowadzi do powstawania owocników grzyba, zwanych piknidiami. Zaawansowane stadium choroby charakteryzuje się żółknięciem i przedwczesnym obumieraniem liści, co znacząco wpływa na zdolność roślin do fotosyntezy.
Objawy na kłosach: Chociaż septorioza głównie atakuje liście, porażenie może również objawić się na kłosach pszenicy. Początkowo na kłosach pojawiają się brunatne, wydłużone lub soczewkowate plamy o słabo widocznym obrzeżu, które z czasem mogą ciemnieć. W zaawansowanych przypadkach na nekrotycznych plamach formują się drobne pyknidia o kolorze od bursztynowego do czarnego. Porażenie kłosów prowadzi do pogorszenia jakości zboża, co może skutkować znacznymi stratami ekonomicznymi.
Zwalczanie septoriozy pszenicy
Zwalczanie septoriozy pszenicy wymaga zintegrowanego podejścia, które obejmuje metody chemiczne, biologiczne oraz agronomiczne. Każda z tych metod odgrywa kluczową rolę w ograniczaniu rozprzestrzeniania się i wpływu tej choroby na uprawy pszenicy.
Metody chemiczne
Do walki z septoriozą stosujemy fungicydy zawierające triazole, często w połączeniu z karboksyamidami, pochodnymi strobiluryny lub pochodnymi ketonu difenylowego. Skuteczne są preparaty, takie jak Priaxor® czy Duet na Start®, które łączą kilka substancji czynnych, zwiększając efektywność działania. W ofercie firmy BASF znajduje się również nowoczesny triazol Revysol®, który jest skuteczny w zwalczaniu septoriozy paskowanej liści pszenicy.
Metody biologiczne
Biologiczne metody kontroli septoriozy polegają na wykorzystaniu naturalnych procesów i organizmów do hamowania rozwoju patogenów. Stosowanie biopreparatów przyspieszających rozkład resztek pożniwnych jest jednym z rozwiązań, które utrudniają rozwój grzybów i formowanie zarodników, szczególnie w systemach uprawy uproszczonej.
Metody agronomiczne
Podstawą zapobiegania septoriozie jest odpowiednia agrotechnika. Kluczowe jest głębokie przyorywanie resztek pożniwnych, stosowanie zaprawionego materiału siewnego, rozszerzenie płodozmianu oraz zachowanie co najmniej 2–3 letniej przerwy w uprawie roślin jednorocznych tego samego gatunku na danym stanowisku. Dobór odpornych odmian pszenicy również znacząco przyczynia się do ograniczenia rozwoju choroby.
Rozprzestrzenianie się septoriozy paskowanej liści pszenicy i jej wpływ na plony podkreślają znaczenie wczesnej identyfikacji, prewencji oraz skutecznego zwalczania tej choroby. Dzięki kompleksowemu podejściu, łączącemu metody chemiczne, biologiczne oraz agronomiczne, możemy znacząco ograniczyć jej negatywny wpływ na uprawy pszenicy. W naszym artykule szczegółowo omówiliśmy symptomy septoriozy, jak również skuteczne strategie jej zwalczania, które powinny stać się nieodłącznym elementem każdej strategii ochrony roślin.
Dalsze badania nad septoriozą oraz rozwój nowych, jeszcze bardziej skutecznych metod zwalczania będą kluczowe dla zapewnienia wysokiej jakości i plonów zboża. Współpraca naukowców, rolników oraz producentów środków ochrony roślin jest niezbędna w tworzeniu zrównoważonych rozwiązań, które pozwolą na efektywne zarządzanie ryzykiem związanym z tą i innymi chorobami. Encouraging odpowiedzialne podejście do ochrony upraw i środowiska zapewni stabilność i bezpieczeństwo sektora zbożowego na długie lata.
FAQs
Jakie środki są skuteczne w zwalczaniu septoriozy liści pszenicy? Aby skutecznie zwalczać septoriozę liści pszenicy, zaleca się stosowanie preparatów zawierających różne substancje czynne, takie jak inhibitory enzymu dehydrogenazy kwasu bursztynowego (SDHI), strobiluryny, triazole lub morfoliny. Te substancje działają synergistycznie, zwiększając efektywność zwalczania choroby.
Jakie opryski są zalecane do walki z septoriozą? W przypadku zwalczania septoriozy, dobrą opcją jest zastosowanie oprysku Pak NA T2 (Proviso 1l + Sinstar 1l) firmy Agronomica. W skład tego preparatu wchodzi Proviso 300 EC, którego głównym składnikiem jest protiokonazol, należący do grupy triazoli. Protiokonazol jest skuteczny w niszczeniu grzybów.
Jakie są charakterystyczne objawy septoriozy liści pszenicy? Septorioza liści pszenicy manifestuje się przez pojawienie się wydłużonych, żółto-brunatnych plam o chlorotycznym charakterze na liścieniach, łodygach oraz liściach właściwych. Jest to choroba wywoływana przez grzyb Mycosphaerella graminicola, która może istotnie wpłynąć na obniżenie plonów.
Jak rozpoznać grzyba na pszenżycie? Grzyb na pszenżycie można zidentyfikować po charakterystycznych, wydłużonych plamach jasnego koloru, które z czasem ciemnieją do brązu i powodują obumieranie tkanki. Na roślinie można także dostrzec czarne owocnie w kształcie kropek. Septorioza pszenżyta może powodować straty sięgające nawet 1/3 potencjalnych plonów.
Polecamy również:
Dział techniczny. Absolwentka AGH, miłośniczka stron internetowych. Ujmuje w całość naszą pracę, ujarzmia artystyczne dusze sprowadzając je na ziemię, prosto do internetowego świata. Kontakt: [email protected]
Septorioza to prawdziwe utrapienie dla rolników!
Dobrze wiedzieć, jak rozpoznać te chorobę.